ΣΥΓΚΥΒΕΡΝΗΣΗ - ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΟΜΙΛΩΝ - «ΚΟΚΚΙΝΑ» ΔΑΝΕΙΑ

Μπαράζ αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων - προσφορά στο κεφάλαιο

Γ.Σταθάκης-Ευ.Τσακαλώτος στη συνεδρίαση της Επιτροπής της Βουλής για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών

Eurokinissi

Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζικών ομίλων με φρέσκα κεφάλαια, ύψους 14,4 δισ. ευρώ, αποτελεί τον πρώτο κρίκο στη διεργασία των αναδιαρθρώσεων που επιχειρούνται στην οικονομία και την παραγωγή, με άξονα τη διασφάλιση φτηνής και επαρκούς χρηματοδότησης προς τους επιχειρηματικούς ομίλους. Το επόμενο εξίσου καθοριστικό για το κεφάλαιο βήμα είναι ο τρόπος της διαχείρισης των κάθε είδους «κόκκινων» δανείων, τα οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), έχουν απογειωθεί στα 107 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 62% του ετήσια παραγόμενου ΑΕΠ. Το ζήτημα σχετίζεται με την απαλλαγή των τραπεζών από τα «βαρίδια» και βέβαια με την τόνωση της χρηματοδότησης προς επιλεγμένους κλάδους και ισχυρούς επιχειρηματικούς ομίλους, κατά το νέο πρότυπο της «παραγωγικής ανασυγκρότησης» που προκρίνεται για την ανάκαμψη του κεφαλαίου.

Οι αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων

Ηδη έχει ξεκινήσει ο κύκλος της αύξησης των μετοχικών κεφαλαίων των τραπεζών, με τους τραπεζικούς ομίλους να προχωρούν σε άνοιγμα των «βιβλίων προσφορών», όπου «κατατίθενται» οι προσφορές των ενδιαφερόμενων «επενδυτών» - ιδιωτών, σημερινών και άλλων επίδοξων μεγαλομετόχων. Παρά και τους μεταξύ τους ανταγωνισμούς, παρά και τα «κουρέματα» σε κατηγορίες μεγαλοομολογιούχων (δανειστών της κάθε τράπεζας), σε αυτή τη φάση του οικονομικού κύκλου, οι εξελίξεις υπαγορεύονται από τις ιδιαίτερα χαμηλές τιμές που αναμένεται να διαμορφωθούν στις νέες υπό έκδοση μετοχές. Και, βέβαια, η συγκεκριμένη εξέλιξη συνδέεται με τη φάση της καπιταλιστικής κρίσης, με το γενικευμένο «κούρεμα» στις χρηματιστηριακές αξίες και αποτιμήσεις και των τραπεζικών μετοχών, με την απαξίωση των κεφαλαίων που συσσώρευσε η προηγούμενη φάση της καπιταλιστικής ανάκαμψης.

Μάλιστα, οι τιμές των νέων μετοχών, με βάση τις προσφορές των «επενδυτών», αναμένεται να διαμορφωθούν σε επίπεδα κατά πολύ χαμηλότερα και με μεγάλες «εκπτώσεις» σε σχέση με τα επίπεδα των μετοχών που κυκλοφορούν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας. Σε αυτό το πλαίσιο, μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης, οι τράπεζες θα προχωρήσουν, επί της ουσίας, σε «διαγραφές» των παλαιών μετοχών. Αυτές θα αντικατασταθούν με τις νέες μετοχές, σε αναλογίες που μπορεί να φτάσουν ή και να ξεπεράσουν το 100 προς 1, δηλαδή με την ανταλλαγή 100 «παλαιότερης κοπής» μετοχών έναντι της «νέας» μετοχής. Ετσι, για παράδειγμα, οι «κουρεμένοι» μεγαλοομολογιούχοι των τραπεζών ελπίζουν να ανακάμψουν, τοποθετώντας κεφάλαια στις «φτηνές» νέες μετοχές, από τις οποίες επίσης έχουν να περιμένουν και οι παλαιοί μεγαλομέτοχοι, μετά την κατρακύλα και τη «χασούρα» των τελευταίων ετών στο χρηματιστήριο.

Τα γυρίσματα του καπιταλιστικού κύκλου

Ανεξάρτητα από τα χρηματιστηριακά «παιγνίδια» και τον μπόλικο τζόγο των ημερών, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι δεν πρόκειται για μια συνηθισμένη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, όπως αυτές που αξιοποιούσαν τόσο οι τράπεζες όσο και συνολικά οι ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι στην προηγούμενη φάση των εκρηκτικών ρυθμών της καπιταλιστικής ανάπτυξης, όταν τα φρέσκα κεφάλαια διοχετεύονταν σε νέες κερδοφόρες επενδύσεις και για την ανάπτυξη των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους, είτε εντός της χώρας είτε στον ευρύτερο ζωτικό χώρο (Νοτιοανατολική Ευρώπη και αλλού).

Σήμερα, στη φάση της καπιταλιστικής κρίσης, οι αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων κρίνονται απόλυτα απαραίτητες προκειμένου οι τράπεζες να καταφέρουν να διατηρηθούν «στη ζωή», να μπορέσουν να ανταποκριθούν έστω και στους ιδιαίτερα χαμηλούς ρυθμούς χορήγησης τραπεζικών δανείων και των άλλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους, να αναπληρώσουν τη ραγδαία απαξίωση και καταστροφή κεφαλαίων που επέφερε η φάση της καπιταλιστικής κρίσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, η «κεφαλαιακή ανεπάρκεια» που εντοπίζει η ΕΚΤ, σημαίνει ότι οι τράπεζες πρέπει να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους, προκειμένου να αποτραπούν τυχόν «κανόνια» στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ενώ επί της ουσίας, με τις αυξήσεις των μετοχικών κεφαλαίων, έρχονται να φυλάξουν τα νώτα τους από την εκδήλωση νέων κραδασμών. Για παράδειγμα, το λεγόμενο «δυσμενές σενάριο» που ανακοινώνει η ΕΚΤ (έναντι του «βασικού σεναρίου» που επίσης ανακοινώθηκε), προβλέπει το ενδεχόμενο σημαντικών ρυθμών βύθισης του ΑΕΠ για τα επόμενα χρόνια, δηλαδή νέας οικονομικής κρίσης, μια εξέλιξη που θα απογείωνε παραπέρα τα «κόκκινα» δάνεια, λόγω αδυναμίας αποπληρωμής τους από τους επιχειρηματικούς ομίλους που έχουν δανειστεί. Μάλιστα, ειδικοί κίνδυνοι και ειδική αρνητική «βαθμολογία» προβλέπονται για δάνεια που ήδη έχουν χορηγηθεί, όπως για μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, γεγονός που αυγατίζει τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών που δραστηριοποιούνται περισσότερο από άλλες σε συγκεκριμένους «επίφοβους» τομείς.

Παράλληλα, η αύξηση των μετοχικών κεφαλαίων και μάλιστα σε τέτοιο ύψος, σε αυτή τη φάση, δε θα μπορούσε να ικανοποιηθεί μόνο από το όποιο ενδιαφέρον των ιδιωτών - «επενδυτών», ακριβώς γιατί δεν υπάρχει βεβαιότητα αποκόμισης κέρδους στην παρούσα φάση εξέλιξης της καπιταλιστικής οικονομίας. Ετσι, το έλλειμμα αυτό έρχεται να καλύψει το αστικό κράτος μέσω της δανειακής σύμβασης που συνοδεύει το τρίτο μνημόνιο. Βέβαια, και τα ποσά αυτά φορτώνονται στο κρατικό χρέος και σε κάθε περίπτωση στις πλάτες του λαού.

Συμπτύξεις επιχειρηματικών δικτύων

Την ίδια ώρα, η επιχείρηση ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών φέρνει σειρά αναδιαρθρώσεων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι διοικήσεις των οποίων βρίσκονται σε προχωρημένες συζητήσεις για το κλείδωμα μεγάλων συμφωνιών με διεθνείς τράπεζες, διαχειριστές χαρτοφυλακίων και άλλους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Για μια ακόμη φορά, τα σπασμένα της καπιταλιστικής κρίσης θα φορτωθούν στις πλάτες του λαού, ενώ το κρατικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας(ΤΧΣ), που συνέβαλε και συμβάλλει στη διάσωση των τραπεζών, θα προσμετρήσει και νέες απώλειες, σε συνέχεια αυτών των προηγούμενων ανακεφαλαιοποιήσεων.

Στη συνέχεια είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν συμπτύξεις των επιχειρηματικών δικτύων των τραπεζών τόσο στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, όσο και εντός Ελλάδας, πωλήσεις θυγατρικών εταιρειών και άλλων περιουσιακών στοιχείων. Σε αυτό το πλαίσιο, προχτές, Παρασκευή, υπογράφτηκε η οριστική συμφωνία για την εξαγορά της θυγατρικής της Alpha Βank στη Βουλγαρία από την Postbank, την εκεί θυγατρική της Eurobank.

Παράλληλα, ο όμιλος της Εθνικής Τράπεζας βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις σχετικά με την πώληση του 100% του ποσοστού της στη θυγατρική της τράπεζα στην Τουρκία, Finansbank.

Αναλαμβάνει ρόλο η EBRD

Παράλληλα, επιβεβαιώνεται πλέον η ανάμειξη και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) στην υπόθεση της ανακεφαλαιοποίησης, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζεται και η συμμετοχή της στα μετοχικά κεφάλαια συνεταιριστικών τραπεζών που λειτουργούν στην Ελλάδα.

Το εν λόγω χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ανέλαβε δράση στις αρχές της δεκαετίας του '90, με ειδική «αποστολή» στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, στον απόηχο των αντεπαναστατικών εξελίξεων, ενώ σήμερα δραστηριοποιείται και στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και σε χώρες της Βόρειας Αφρικής, σε οικονομίες που επίσημα χαρακτηρίζονται«αναδυόμενες».

Εχει τη σημασία του το γεγονός ότι η EBRD, ήδη από την προηγούμενη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, περιέλαβε την Ελλάδα στις «λίστες» της, δημοσιεύοντας μάλιστα για πρώτη φορά τότε τις εκτιμήσεις και προβλέψεις της σχετικά με τις οικονομικές εξελίξεις στην ελληνική οικονομία, μαζί, βέβαια, με αυτές των άλλων χωρών, όπου δραστηριοποιείται. Σε αυτό το πλαίσιο, ο υπουργός Οικονομίας, Γ. Σταθάκης, υπέγραψε στην Τιφλίδα της Γεωργίας (Μάης 2015) σύμβαση χρηματοδότησης, η οποία, σύμφωνα με τις τότε κυβερνητικές εκτιμήσεις, μπορεί να φτάνει στα 500 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση. Βέβαια, τα ποσά αυτά δεν αφορούν τις ανακεφαλαιοποιήσεις, αλλά τη χρηματοδότηση υποδομών και άλλων έργων...

Η δουλειά για το κεφάλαιο να γίνεται...

Σε πρόσφατο άτυπο ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου Οικονομικών, χαρακτηριστικά αναφέρεται: «Ο στόχος της κυβέρνησης με την ανακεφαλαιοποίηση είναι διπλός. Και να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, αλλά και το κράτος να έχει σοβαρή συμμετοχή στις τράπεζες, προκειμένου, σε ενδεχόμενη ανάπτυξη, να αυξηθούν και τα κέρδη του. Το ποσοστό, βέβαια, συμμετοχής του Δημοσίου δεν πρέπει να είναι απεριόριστο, καθώς και έλεγχος στις τράπεζες χρειάζεται, αλλά όχι σε ποσοστό που θα αποτρέπει τους ιδιώτες στο να επενδύσουν κεφάλαιο»...

Ουσιαστικά, ομολογείται ότι τόσο η συγκυβέρνηση όσο και οι ιδιώτες μέτοχοι συμπλέουν στη στρατηγική για την καπιταλιστική ανάκαμψη, η οποία σε αυτή τη φάση έχει ως εφαλτήριο την εφαρμογή του τρίτου μνημονίου, μέσω του οποίου - και της δανειακής σύμβασης που το συνοδεύει - χρηματοδοτείται η διάσωση των τραπεζών με κρατικό χρήμα.

Παράλληλα, η συγκυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις απέτυχαν και αυτό συνέβη επειδή δεν αντιμετώπιζαν καθόλου το ζήτημα των «κόκκινων» δανείων. Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνουν ότι θα υπάρξει «λύση τόσο για το νόμο Κατσέλη και για τα "κόκκινα" δάνεια, προκειμένου αυτή να είναι η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση». Είναι βέβαιο ότι η θηλιά των πλειστηριασμών και των κάθε είδους εκβιασμών σφίγγει ολοένα και περισσότερο γύρω από την πρώτη κατοικία των λαϊκών νοικοκυριών.

Ταυτόχρονα, η διαχείριση των μεγάλων «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων - όπου σύμφωνα με πληροφορίες προκρίνεται η σύσταση κοινών οργανισμών τύπου «κακής τράπεζας» για την κατηγοριοποίηση και αντιμετώπιση των «κόκκινων» επιχειρηματικών δανείων ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας - σχετίζεται με το υπό διαμόρφωση πρότυπο της «παραγωγικής ανασυγκρότησης», με τις αναδιαρθρώσεις σε κλάδους της οικονομίας, την απαλλαγή των τραπεζών από τα «βαρίδια» και τη διοχέτευση της χρηματοδότησης προς ισχυρούς και βιώσιμους επιχειρηματικούς ομίλους, αλλά και τη διάσωση επιχειρηματικών ομίλων που εκτιμούν ότι μπορούν να ανακάμψουν και να συμβάλουν στην καπιταλιστική ανάπτυξη.